Frederiksoord

Frederiksoord staat volledig in het teken van de geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid. Begin 19e eeuw ontstonden onder de bezielende leiding van Generaal Johannes van den Bosch koloniën voor verpauperde stedelingen, die ingezet werden om het land te bebouwen en kleding te spinnen. Frederiksoord werd een modelkolonie, die in 1818 startte met 52 gezinnen. Op oude foto’s is te zien hoe kaal het land was ten tijde van het ontstaan. Het landhuis Westerbeek uit 1770 werd door de stichter bewoond en steekt helder af tussen de bomen van de lange oprijlaan. De bezoeker wordt via genummerde borden langs de weg meegenomen in de geschiedenis van Frederiksoord. Het witte hotel stamt al uit eind 17e eeuw en werd later het vergadercentrum van de directie. De tuinbouwschool kwam er in 1884 en gaf aan hoe belangrijk men het vond, dat de kolonisten een goede scholing ontvingen. Het is de oudste school in dit soort. De bosbouwschool staat wat verderop en moest in 1903 al sluiten omdat het rijk de subsidie stopte. Ook de dokterswoning staat er nog, evenals het koetshuis voor zijn paard en wagen. Hier ontstond de eerste voorloper van het ziekenfonds en medische zorg voor iedereen. Aan de andere kant van de weg staan de woningen van ambtenaren of opzichters, vaak oud-militairen van boerenafkomst. Zij konden de kolonisten het veldarbeid leren. Kolonisten van onberispelijk gedrag konden vrijboer worden. Enkele boerderijen staan er nog. In de buurt van het museum staan wat woningen van de kolonisten zelf. In een stal staan drie poppen van nieuwe aangekomen bewoners. Het tafereel suggereert grote onzekerheid van wat hen te wachten staat. Ondanks alle financiële tegenslagen in latere jaren staat het leven van generaal Van den Bosch internationaal bekend als één van de eerste succesvolle pogingen om de onderklasse van de samenleving werk, scholing en gezondheid te geven.