Veenhuizen (Assen)

Vlak na de bocht in de Veenhuizervaart en bijna aan het einde van de bewoonde wereld begint Veenhuizen met een zwaar beveiligde gevangenis. Veenhuizen beschik over drie gevangenissen en allen zijn in bedrijf. Omdat Nederland de gevangenen van de Belgen mag verwelkomen, blijven ze voorlopig allemaal beschikbaar. Langs het kanaal staan de huizen van het voormalige personeel met moralistische namen als “Bid en Werk”, “Huis en Haard”, “Werken is Leven”en “Flink en Vlug”. Een groot wit huis, vast van een vroegere directeur heet Humaniteit. De vroegere bewoners van Veenhuizen zullen er bittere grappen over gemaakt hebben. In het dorp staan 2 kerken, om de verschillende soorten gelovigen van dienst te kunnen zijn. Bij de ronde protestante kerk staan buiten twee urinoirs, die nu vast onder monumentenzorg vallen. Rondom het terrein staan verspreid boerderijen waar de voormalige landlopers aan het werk werden gesteld. Uit zeer goede bedoelingen heeft de heer Visser, directeur der Koloniën in 1823 deze inrichting laten bouwen. Hij was begaan met het lot van de verpauperde stadsbevolking. Maar zoals bij zoveel goede bedoelingen wordt de inrichting eerder een strafkamp, waar Guwa’s (gestichtsbewakers) met hun karabijnen op de hoeken wacht hielden om te voorkomen, dat er iemand ontsnapte. De glazen huisjes staan er nog. De inrichting is in een carrévorm gebouwd en op de grote binnenplaats staan nu een paar bomen, een trapveldje en een speeltuintje. Het is gedeeltelijk een museum geworden. Naast de ingang staat een houten klokkentoren, waar de bel geluid werd, als er een ontsnapping was. Boven de ingang van een dienstgebouw staat onze vaderlandse spreuk “ je maintiendrai” en dat zal toen en vandaag nog wel gebeuren