Wamel

De Dorpsstraat loopt ongeveer van de Hervormde naar de Katholieke kerk. Het is nog duidelijk te zien, dat hier eeuwenlang boerderijen stonden aan weerskanten van de weg. Eén van die boerderijen is nu een Logement met Bed en Breakfast en de nadruk op natuurvoeding. Veel van de originele kenmerken van de boerderij zijn binnen nog aanwezig, al zijn de boeddhistische gebedvlaggen van meer recente datum. Ook de achterkant van cafe “De gouden leeuw” is van boerenafkomst. De zaal ernaast was ooit de oefenruimte van de plaatselijke harmonie en is het centrum van het plaatselijke carnaval, waarin alle soorten geloven worden verenigd.
De overbuurman zag als jongetje van 13 jaar de oorlog aan zich voorbij trekken en zijn herinneringen zijn nog levendig. Aan de overkant van de rivier lagen de Duitsers en in Wamel lagen de geallieerden. De laatste schoten hun kanonnen leeg overdag en trokken zich in de avond terug naar het veilige Wijchen. Dan schoten de Duitsers op Wamel, waar de achtergebleven bevolking trachtte te schuilen in hun kelder. Velen werden getroffen door granaatscherven of dalende kogels. De vrouw van de dierenarts bloedde dood op straat. Ook trokken de Duitsers ’s nachts de rivier over om huizen te overvallen of de gevechtssituatie te bekijken. Ze drongen bij mensen binnen en schoten ze ter plaatste dood. Een dronken officier nam 16 willekeurige bewoners me naar de overkant en liet ze tegen de stadsmuur van Tiel executeren. Een klein monument daar gedenkt deze slachtoffers van willekeur en waanzin. De dorpsbewoners kan de meeste namen nog noemen. Hij is geboren en getogen hier en zag de aanblik van de Dorpsstaat veranderen. De boerderijen verdwenen, evenals de bakker met zijn paar koeien en schoenmaker met zijn varkens. De Rabobank veranderde in een gebouw met 6 woonappartement. Zelfs zijn eigen historische boerderij gooide hij plat om er een nieuw woonhuis voor in de plaats te zetten. Historisch besef ontbrak in die tijd. Alleen de kerken en het carnaval bleven en de grapjes over naburige dorpen.