Otterlo

In Otterlo is het Nederlands Tegelmuseum. Het is gevestigd in een grote villa en een oude vriend leidt ons rond en vertelt het verhaal achter de tegels. De villa werd aangekocht door een architekt, die er zijn verzameling wilde uitstallen en het later schonk aan een speciaal opgerichte stichting.
Aan de muur van de kantine hangen drie schitterende tableaus afkomstig uit oude winkels van De Gruijter. Dit bedrijf miste de aansluiting met de nieuwe tijd, de zelfbediening, maar had een zeer goede smaak. De tableaus gaan over thee, jam en boter en het water loopt je in de mond.
Ook hangen er in het museum nieuw aangekocht keramisch werk van Karel Appel. Bijna niemand weet, dat deze kunstenaar ook dit deed. En dan is er natuurlijk de zaal met bijbelse afbeeldingen, het luilekkerland voor ouderlingen en anderen bezoekers met een hervormd of gereformeerd verleden. Alle verhalen uit de schrift op een formaat van 15 bij 15 cm.
In de grote zaal is een wisselexpositie van een verzamelaar Duitse Jugendstil. Een ontwerper van figuratief werk met veel vrouwensilhouetten durfde aan zijn kinderen niet te vertellen, dat hij die maakte. Zijn werk werd verguisd. Nu moest de hele verzameling verzekerd worden voor € 600.000,-. Het museum herbergt ook een collectie geschonken door de vrouw van een rijke bankier. Ze verzamelde de mooiste exemplaren uit alle landen en alle tijden. De verzameling moest bij elkaar blijven en is dat nog steeds. Toen ze bij de overdracht was van de tegels aan het museum had ze weinig aandacht voor de mooie uitstalling. Ze klaagde over de kwaliteit van de wijn. Ze was inmiddels 100 jaar.
Maar er is meer.
- een tegel uit Damaskus van rond de 15e eeuw, die kenners uit de hele wereld in extase brengt
- tegels uit een moskee en een paleis uit Iran uit de 13e eeuw met en zonder wereldse afbeeldingen
- de erotische tegel
- een tegel met de kop van prins Maurits bij de slag bij Nieuwpoort
- een jager, die verdringt, omdat een hert hem in een moeras lokt
- prinses Wilhelmina als jong meisje
- een tableau over de geur
- een tegels ter nagedachtenis van het bombardement van Rotterdam in 1940
Het pronkstuk volgens onze gids is wel de pauw, een tableau met een oneindige herhaling van zijn staartveren in Art’Deco stijl.
Een de oude drukpers uit een tegelfabriek in Utrecht werd door een vroegere arbeiders direct herkend. Hij reproduceerde alle handelingen nog precies op zijn tachtigste, maar een interview met het tegeltijdschrift zat er niet meer in.
En dan is er tenslotte het feest van de herkenning. Tegels afkomstig van twee utrechtse scholen, aan de Thorbeckelaan en de Vondellaan. Die van de Thorbecklaan werden gesloopt door de oudercommissie om de eigen kas te spekken. Dat gebeurde met de hamer en de beitel uit het schuurtje. Zo ging er veel verloren, maar het museum heeft een aantal gave exemplaren opgekocht. Zelf heb ik voor 10 gulden een tableau van de Catharijnesingel in Utrecht rond 1900 kunnen bemachtigen. Met barst natuurlijk.